Абайдың туғанына 175 жыл
Абайдың туғанына 175 жыл
АБАЙДЫҢ АМАНАТЫ – РУХАНИ ЖАҢҒЫРУ БҰЛАҒЫ
ЗАВЕТЫ АБАЯ – РОДНИК МОДЕРНИЗАЦИИ ОБЩЕСТВЕННОГО СОЗНАНИЯ
Қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы-соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ. Ахмет Байтұрсынов Биыл тамыз айының 10-да Абай Құнанбаевтың туғанына 175 жыл толады. Абайдың әруағы риза болса екен деген ниет – елімізге ортақ парыз. Кемеңгер Абай атамыздың ұрпағына қалдырған асыл мұрасына ие болып, оны санаға сіңіріп, жүрекке ұялату – мемлекеттік «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» бағдарламасының басты мақсатытының бірі. «Алланың өзі де рас, сөзі де рас» деген өлеңінде Абай атамыз «Имани гүл» аманатын мына үш ғана шумаққа сидырыпты: Махаббатпен жаратқан адамзатты, Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті. Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп, Және хақ жолы осы деп әділетті. Осы үш сүю болады имани гүл-2, Иманның асылы үш деп сен тахқиқ-3 біл, Ойлан-дағы, үшеуін таратып бақ, Басты байла жолына малың түгіл Дін де осы, шын ойласаң, тағат-4 та осы, Екі дүние бұл тасдиқ -5 – хақтың-6 досы, Осыларды бұзатын және үш іс бар: Пайда, мақтан, әуесқой – онан шошы. Алланы сүй, адамзаттың бәрін сүй бауырым деп және әділетті сүй деп аманат айтады Абай. Осы үш сүю болады имани гүл-дейді Абай. Абайдың осы аманаты жөнінде ойды тұжырымдап көрсе, оны орындаған әрі жоғары дәрежеде орындаған тұлғалардың бірі аты аңызға айналған батыр, көрнекті қаламгер, данагөй ойшыл Бауыржан Момышұлы атамыз екен. Бір ғажабы биыл Баукеңнің де мерейтойы, туғанына 110 жыл толады. 2- Имани гүл (арапша) – кәміл иман. 3- Тахқиқ (арапша) – анық, айқын. 4- Тағат (арапша) – Құдайға құлшылық қылу, жалбарыну. 5- Тасдиқ (арапша) – растау, бекіту. Бұл жерде шындық мағынасында. 6- Хактың (арапша) – Құдайдың деген мағынада. Осы ойымызды ортаға салып, пікір бөлісу үшін үш ғана шамалы мысалдан бастауды жөн көрдік Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті 1963 жылы Баукең Фидель Кастроның ресми шақыруы бойынша Кубада болған. Фидель Кастро өкінішке орай сол кезде Баукеңмен кездеспеген екен, сыртта болған көрінеді. Баукеңді Кубаның халқы космонавт Юрий Гагариндей жоғары дәрежеде қарсы алған, Баукеңнің жанында Рауль Кастро жүрген екен. Олар Кубаның талай жерін бірге аралап, бірнеше жолы отырып сыр шертіп, жақын сөйлескен екен. Бір әңгіме үстінде Рауль Кастро Кубада Котолик діні туралы сөз бастап, тоқтап қалады. Себебі Кубада дін ресми мемлекеттік саясатқа араласа береді екен сол кезде. Ал КСРО, яғни СССР-де ол кезде саясат атеистік көзғарас ұстанған. Баукең Рауль Кастроның қысылғанын байқап, былай деп әңгімені жөнге келтіріпті: - Каменданте, сіз қысылмаңыз. Себебі, біріншіден мен молданың баласымын. Екіншіден. Ия, мен коммунистпін, бірақ та Құдайға сенетін коммунистпін деп ашық шындықты жалтақтамай айтқан ғой. Бұл жай туралы Баукеңнің «Куба әсерлері» деген кітабында баяндалады. Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп . Бұл сұраққа жауап Баукеңнің жеті ғана сөйлемге сидырған патриотизм туралы тұжырымдасмасында анық баяндалады: «Патриотизмді «Мен Отанды сүйемін, ол үшін жанымды беремін» - деген сөзбен жеткізу мүмкін емес. Өз жерін сүю нақты іспен дәлелденеді. Ата-анасын сыйлайтын бала сабақты да жақсы оқиды, ол тәртіпті, еңбекқор, адал болып өседі. Бұл өте қажетті қасиеттер. Менің өмірден тоқып түйгенім: Отанға деген сүйіспеншілік ата-анаңа, бауырларыңа, туып өскен ауылыңа, қалаңа, өз ұлтыңа деген махаббаттан басталады. Өз ауылының тасын қадірлемеген, басқа ауылдың тауын да сыйлай алмайды. Халықтар арасындағы достық осы сезімнен басталады». Концепциядағы «Халықтар арасындағы достық осы сезімнен басталады» деген түйін нағыз патриотизм мен интернацинализм сезімдері тереңнен үндесетінін баяндаса керек. Баукең нөмір бірінші патриот әрі нөмір бірінші интернациналист екенін өмір бойы іспен айқын дәлелдеді. Яғни барлық елдің адал азаматтарын өз бауырындай тең құрметтеп сыйлап өтті. Және хақ жолы осы деп әділетті. Баукең тарихта ақиқат пен әділдіктің символы болып терең із қалдырды. Бұл оның балалық шағынан, тұлға болып қалыптасып, данагөй қария болғанша елдің сүйспеншілігіне бөленген қасиеті. Абайдың «Имани гүл» аманатының құндылығы оны жеке тұлға имандылықтың бұлағы ретінде сусундап, сол ұстанымға сай бақытқа бөлене береді. Сонымен қатар, Имани гүл бір мемлекеттің де, бірнеше мелекеттің де, жалпы адамзат идеологиясыңың рухани арқауы миссиясын еркін орындауға дәрменді. Әлемдегі барлық дағдарыс рухани дағдарыстың салдары болса керек., Абайдың аманаты арқылы адамзаттың сана-сезімін арттырып, имандылық әлеміне жол ашпақ. Қазір әлемді алаңдатып отырған коронавирус індеті де, одан шығу жолының тығырыққа тірелуі де рухани жаңғыру дағдарыстың салдары. 12.04.17. қабылданған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мемлекттік бағдарлама ұлттық идея, идеологиямыздың миссиясын орындап келеді. Бұл әділ жолды бабалар, Баукеңдер көрсетіп әрі бастап кеткен екен. Бүгінгі таңда дін мен ғылым, оған билік бас болып үшеуі имандылық, ғылыми, саяси құндылыққа өрілген таза жолға беттеу күн тәртібіндегі шешуін күтудегі ең өзекті мәселеннің бірі екені анық. Ол береке заманның бұлағы кемеңгер Абайдың «Имани гүл» аманаты арқылы сана-сезімді арттыратын рухани жаңғыруда жатса керек ... Ізгі ниетпен О.Жарылқасынұлы, «Төле би» қорының және «Рухани жаңғыру және Бауыржан Момышұлының мұрасы» жобасының үйлестірушісі 8-708-972-37-29 10.08.20. | Первый поэт Абай Кунанбаев. Ни раннем, ни в позднем приоде истории казахов не известно имя поэта, првосходящего его по величию духа. Ахмет Байтурсынов 10-го августа т.г. Абаю Кунанбаеву исполняется 175 лет. Мы стремимся, чтобы дух Абая был доволен своим потомкам. Это общий долг всего народа. Овладеть наследием Абая, впитать в сознание и заложить в душу его потомков – это главная цель государственной программы «Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания». В произведении Абая «Алланың өзі де рас, сөзі де рас» завет «Имани гүл» (Цветок веры) изложен в трех следуюих куплетах: Люби Аллаха, который создал человечество С любовью больше чем свою жизнь. И люби всех людей как родного брата, А так же как путь истины – справедливость Эти три чувства любви есть Имани гүл, Знай, что святыня имана эта троица. Подумай ка и пропагандируй их, Не только богатство, но и душу заложи в нее . И религия это, и вера это, Истина двух миров - друг Творца. Есть еще три пакости, портящие святыню, Прибыль,хвостовство, рабство чувстам, бойся их (Это построчный перевод) «Люби Аллаха, люби всех людей как родного брата,а так же справедливость» завещает Абай. Эти три чувства любви есть Имани гүл говорит Абай. Размышляя об этом завете, пришли к выводу, что этот завет Абая выполнял, причем на высоком уровне, легендарный народный герой, видный писатель, мудрый мыслитель Бауыржан Момышұлы. К стати в этом году у Бауке тоже юбилей, исполняется 110 лет со дня его рождения. Хотим поделиться с этими мыслями с заинтересованными лицами. Для этого хотели привести небольшие три примера. Любить Аллаха больше чем свою жизнь. В 1963 году Бауке был на Кубе по прглашению Фиделя Кастро. К сожалению Фидель Кастро не встретился с Бауке в тот раз с Бауке. Он был на выезде. Бауыржана Момышұлы встретил народ Кубы на высоком уровне, как космонавта Юрия Гарарина. его сопровождал Рауль Кастро, они вместе посетили важные объекты, несколько раз беседовали, затрагивая актуальные влпросы. В одной из бесед Рауль Кастро начал говорить о Католической церкви и внезапно остановился, заметив за собой некорректность. Потому что в то время Католическая церковь на Кубе официально признавалась государством, а в СССР атеизм опрелял его политику. Заметив, что Рауль Кастро замешкался, Бауке успокоил его: - Комеднанте, вы не волнйуйтесь. Во-первых я сын муллы. Во-вторых, хотя я коммунист, но я верующий коммунист. Так он откровенно и смело заявил о своем мировозрении. Об этом он написал в книге о посещении Кубы. И люби всех людей как родного брата, Этот видно из концепции Бауыржана Момышұлы о патриотизме. Она четко и системно изложена им всего лишь в семи предложених: «Патриотизм не выражается словами «Я люблю Родину и готов отдать за нее жизнь. Любовь к земле нужно доказывать делами. Сын, уважающий родителей и в учебе будет пруспевать и вырастет дисциплинорованным, трудолюбимым и честным. А это самые необходимые качества. Я выстрадал убеждение, что любовь к Родине начинается с любви к родителям, братьям и сестрам, своему аулу, городу, где родился и вырос, к сврей нации». Тот, кто не уважает камень своего аула, не сможет уважать и горы другого аула. Священная дружба народов вырастает именно из этих чувств». Концепция заканчивается словами: Священная дружба народов вырастает именно их этих чувств. У Бауыржана Момышұлы чувства интернационализма вырастают из .патриотизма. Т.е. из любви к брату она перерастает в любовь ко всем людям. А так же любить справедливость. Бауыржан Момышұлы остался в истории как символ правды и справедливости. Его народ полюбил именно за его справеливый нрав. Ценность этого завета Абая в том, что им может пользоваться каждый человек индивидиуально, самостоятельно достичь успеха в жизни. А самое главное Имани гул как стержень идеологии может успешно выполнить миссию как одного государства, так и нескольких и всего человечества, Все виды кризисов берут начало из духовного кризиса. Сегодня, когда человечество буквально проваливается в пропасть бездуховности, завет Абая, повышая общественное сознание выводит его на путь возрождения и спасения. И этот чудовищный коронавирус пугающийи тупик, куда он заводит общество, тоже является следствием духовного кризиса. Государственная программа «Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания», принятая 12.04.17. усешно выолняет миссию национальной идеи и идеологи ресублики Путь справедливости, указали еще наши предки, в том числе и наш славный Бауке. Время требует гармонии веры и науки, которое должно обеспечить мудрое руководство власти, основанное на высокой нравственности, науки и политической культуре общства. Родником такого благоденствия в обществе является завет Абая «Имани гул», который повышая общественное сознание обеспечит гармонию духовности. С добрыми помыслами О.Жарылкасынулы, Координатор фонда «Толе би» и проекта «Модернизция общественного сознания и наследие Бауыржана Момышұлы» 8-708-972-37-29 10.08.20. |
Биыл хижра жыл санау жүйесі бойынша 1318 -жыл (??? Цифрді анықтау қажет).
Бұл шығыс күнтізбесі бойынша мүшел басы тышқан жылына тұспа тұс келді.
Қазақстан Республикасының президенті Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы жылы адамзаттың екінші ұстазы атанған, ғұлама ғалым әл-Фарабидің туғанына 1150 жыл толуына және кемеңгер ақын Абай Құнанбаевтың 75 жылдығын атап өту жөнінде тиістіқ қаулылы қабылдады.
Жалпы биылғы жыл білгендей еріктлер жылы (год волонтеров) деп жарияланған болатын.
Еліміздің «Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасы 2017 жылы сәуір айының 12 –де қабылданды. Бүгінгі таңда бұл күн Қазақстан ғалымдарының мерекесі ретінде аталады. Дәл осы күні аты әлемге әйгілі ғалым Қаныш Имантайұлы Сәтбаев дүниеге келіпті. Ал 1961 жылы осы күні Юрий Алексеевич Гагарин тұңғыш рет космосқа ұшқан екен, сол себептен ол космонавтика күні деп аталады. Бұл да ой салатын жай екен.
Рухани жаңғыру сөз тіркесі Модернизация общественного сознания де аударылыпты. Демек, бағдарламаның мақсаты қоғамдық сананы өсіру.
Елдің басына бұндай қиындық туып, халық коронавирус индетінен осынша күйзелетінін кім біліпті.
Халықтың денсаулығын қорғау мақсатында елімізде сақтық шаралар қолдануда. Сондықтан аталған тұлғалардың мұрасына арналған ғылыми конференциялар, басқа да адам жиналатын шараларға тыйым салынуда.
Соған қарамастан Абайдың мұрасы халыққа қажетті нұрын шашуда. Себебі жер бетіндегі тірлік рухани-имандылық заңдылығына сай өрбиді.
Мысалға еліміздің ең маңызды 2017 жылы сәуір айының 12-де қабылданған «Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасына Абайдың Имани гүл аманатын тұжылымдама ретінде қолданса ол бағдарлама тиімді жолға түсіп , нәтижесін, халыққа берер жемісін өсірер еді.
Мына короновирус інетін рухани дағдарыстың салдары ретінде қабылдап, қоғамның әлеуетін рухани-имандылық мәселеріне жаратылса, қоғамдағы келеңсіз жағдайлар тамырынан жоилар еді.
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы орыс тіліне «Модернизация общественного сознания» деп аударылыпты. Демек, бағдарламаның мақсаты қоғамдық сананы өсіру.
Ал Абайдың «Имани гүл» өсиет-аманаты де сана-сезімді махаббат арқылы қалыптастыруға бағытталған. Әлемнің тіреуі махаббат екенін Абай сезіп, соған осы үш шумағы арқылы жол ашқан.
Махаббатпен жаратқан адамзатты,
Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті.
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп,
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Осы үш сүю болады имани гүл-2,
Иманның асылы үш деп сен тахқиқ-3 біл,
Ойлан-дағы, үшеуін таратып бақ,
Басты байла жолына малың түгіл
Дін де осы, шын ойласаң, тағат-4 та осы,
Екі дүние бұл тасдиқ -5 – хақтың-6 досы,
Осыларды бұзатын және үш іс бар:
Пайда, мақтан, әуесқой – онан шошы.
Кемеңгер Абайдың «Имани гүл» деген аманаты Алладан басталғанында терең сыр жатқаны ақиқат. Халықтың індетке қарсы тірлігінің бағдарламасының мақсаты әрі оның қозғауыш күші осы «Имани гүл» өсиет-аманатында жатыр, яғни Аллаға, Анаға, Әділдікке деген махаббатында:
Махаббатпен жаратқан адамзатты,
Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті.
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп,
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Осы үш сүю болады имани гүл-2,
Иманның асылы үш деп сен тахқиқ-3 біл,
Ойлан-дағы, үшеуін таратып бақ,
Басты байла жолына малың түгіл
Дін де осы, шын ойласаң, тағат-4 та осы,
Екі дүние бұл тасдиқ -5 – хақтың-6 досы,
Осыларды бұзатын және үш іс бар:
Пайда, мақтан, әуесқой – онан шошы.
Кемеңгер Абай бұл үш ғана шумаққа адамзатқа аманат ретінде бүткүл мемлекеттің идеологисян сидырыпты ғой. Бұл әседікке өрілген ақиқат жалпы әлемдегі барлық мемлекеттерге дайын идеология ретінде беріліпті ғой.
Абай алдымен Алланы сүй, сонан соң Анаңды сүй (Анаңды сүю арқылы бауырыңды сүйесің, ал мүмкіндігің болса адамзаттың бәрін сол бауырыңдай сүй), үшінші Әділдікті сүй дейді.
Осы үш сүюді Абай Имани гүл дейді, яғнм Кәміл иман дейді. Осы үш сүю біздің дағдарысқа қарсы күрес бағдарламасының тұжырымдамасы болғаны шарт. Ал пайда, мақтан, әуесқойлық Имани гүлдің жауы. Қалай анық айтқан десеңші. Бүгінгі таңда біздің қоғамды тежеп, сыбайластыққа итеріп тұрған осы үш қасіреи емес пе?Ел
Еліміздің президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев 10 шілдедегі жиналысында мына коронавируспен арпалысқан кезді соғыспен теңеді. Беті аулақ болсын, соғыстан кейін туған казіргі заманның адамы ондай қиындықты көрген жоқ, оны көрмей ақ қойсын, ол туралы тек кино, кітап арқылы ғана біледі.
Осы жерде аты аңызға айналған батыр, көрнекті қаламгер, ойшыл, данагөй тұлға Бауыржан Момышұлыны еске алуға тура келіп отыр. Себебі ол Абайды терең түсінген тұлғалардың бірі. Екіншіден Отан соғысының ең қиын майданында елді қорғаған. Сондықтан да ол имандылықтың арқасында соғыс езінде ерен ерлік танытса, соғыстан кейін қолына қалам алып ерлігін жалғастырды.
Ең ғажабы Бауыржан Момышұлы Абайдың Имани гүл аманатын ең жақсы орындаған ұрпақтарының бірі.
Алланы сүю.
Баукеңнің әкесі Момыш бабамыз өте сауатты молда болған. Ол кісі кирилица алфавитін еркін игеріп, қазақша, орысша оқи білген. Баукең бала кезінен Құранның негізгі аят, сүрелерін жақсы білген.
1963 жылы Баукең Фидель Кастроның ресми шақыруы бойынша Кубада болған. Фидель Кастро өкінішке орай сол кезде Баукеңмен кездеспеген екен, сыртта болған көрінеді.
Баукеңді Куба елі космонавт Юрий Гагариндей жоғары дәрежеде қарсы алған, Баукеңнің жанында Кубада ресми бағдарлама бойынша Рауль Кастро жүрген.
Талай жерге бірге барған. Талай жолы сыр шертіп, жақын отырып сөйлескен екен.
Бір әңгіме үстінде Рауль Кастро Кубада Котолик діні туралы сөз бастап, тоқтап қалады. Себебі Кубада дін ресми мемлекеттік саясатқа араласа береді екен сол кезде. Ал КСРО, яғни СССР-де ол кезде саясаттың басында атеистер тұрған.
Баукең Рауль Кастроның қысылғанын байқап, былай деп әңгімені жөнге келтіріпті:
- Каменданте, сіз қысылмаңыз. Себебі, біріншіден мен молданың баласымын. Екіншіден. Ия, мен коммунистпін, бірақ та Құдайға сенетін коммунистпін деп ашық шындықты жалтақтамай айтқан ғой.
Бұл жай туралы Баукеңнің «Куба әсерлері» деген кітабында баяндалады.
Ананы, бауырды жалпы адамзаттың бәрін сүю.
Баукең анасынан үш жасында айырылыпты. Тәрбиені Қызтумас әжесі, әкпелері береді. Әжесінің ертегілерінен, аңыз әңгімелері, жалпы фольклордан жастайынан нәр алып өскен ғой.
Баукеңнің жеті ғана сөйлемге сидырған патриотизм туралы тұжырымдасмасы бар. Оның мәні мұнда: нағыз патриот өз халқын жанындай сүеді, сонымен қатар ол интернационалист ретінде елдің бәрін де сүйеді:
«Патриотизмді «Мен Отанды сүйемін, ол үшін жанымды беремін» - деген сөзбен жеткізу мүмкін емес.
Өз жерін сүю нақты іспен дәлелденеді.
Ата-анасын сыйлайтын бала сабақты да жақсы оқиды, ол тәртіпті, еңбекқор, адал болып өседі. Бұл өте қажетті қасиеттер.
Менің өмірден тоқып түйгенім: Отанға деген сүйіспеншілік атан-анаңа, бауырларыңа, туып өскен ауылыңа, қалаңа, өз қлтыңа деген махаббаттан басталады. Өз ауылының тасын қадірлемеген, басқа ауылдың тауын да сыйлай алмайды.
Халықтар арасындағы достық осы сезімнен басталады».
Осы концепциясына үндесетін Баукеінің тағы бір сөзі еске түсіп отыр: «Нағыз патриотизм деген биіктікке шыққандай сезінетін таза сезім. Сол жерден интернацинализм басталады».
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Баукең тарихта ақиқат пен әділдіктің символы болып қалды.
Демек, Баукең иманы кәміл жан болған, сондықтан ол Абайдың аманатын ең жақсы орындаған жандардың бірі, мүмкін бірегйі болар,
Баукеңнің жолымен жүрсек Абайдың, 2л-Фараби бабаларымызды4 жолына т8с3п6 мына да6дарыстан шы5амызд
Елдің басына бұндай қиындық туып, халық коронавирус индетінен осынша күйзелетінін кім біліпті.
Халықтың денсаулығын қорғау мақсатында елімізде сақтық шаралар қолдануда. Сондықтан аталған тұлғалардың мұрасына арналған ғылыми конференциялар, басқа да адам жиналатын шараларға тыйым салынуда.
Соған қарамастан Абайдың мұрасы халыққа қажетті нұрын шашуда. Себебі жер бетіндегі тірлік рухани-имандылық заңдылығына сай өрбиді.
Мысалға еліміздің ең маңызды 2017 жылы сәуір айының 12-де қабылданған «Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасына Абайдың Имани гүл аманатын тұжылымдама ретінде қолданса ол бағдарлама тиімді жолға түсіп , нәтижесін, халыққа берер жемісін өсірер еді.
Мына короновирус інетін рухани дағдарыстың салдары ретінде қабылдап, қоғамның әлеуетін рухани-имандылық мәселеріне жаратылса, қоғамдағы келеңсіз жағдайлар тамырынан жоилар еді.
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы орыс тіліне «Модернизация общественного сознания» деп аударылыпты. Демек, бағдарламаның мақсаты қоғамдық сананы өсіру.
Ал Абайдың «Имани гүл» өсиет-аманаты де сана-сезімді махаббат арқылы қалыптастыруға бағытталған. Әлемнің тіреуі махаббат екенін Абай сезіп, соған осы үш шумағы арқылы жол ашқан. Махаббатпен жаратқан адамзатты,
Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті.
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп,
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Осы үш сүю болады имани гүл-2,
Иманның асылы үш деп сен тахқиқ-3 біл,
Ойлан-дағы, үшеуін таратып бақ,
Басты байла жолына малың түгіл
Дін де осы, шын ойласаң, тағат-4 та осы,
Екі дүние бұл тасдиқ -5 – хақтың-6 досы,
Осыларды бұзатын және үш іс бар:
Пайда, мақтан, әуесқой – онан шошы.
Кемеңгер Абайдың «Имани гүл» деген аманаты Алладан басталғанында терең сыр жатқаны ақиқат. Халықтың індетке қарсы тірлігінің бағдарламасының мақсаты әрі оның қозғауыш күші осы «Имани гүл» өсиет-аманатында жатыр, яғни Аллаға, Анаға, Әділдікке деген махаббатында:
Махаббатпен жаратқан адамзатты,
Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті.
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп,
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Осы үш сүю болады имани гүл-2,
Иманның асылы үш деп сен тахқиқ-3 біл,
Ойлан-дағы, үшеуін таратып бақ,
Басты байла жолына малың түгіл
Дін де осы, шын ойласаң, тағат-4 та осы,
Екі дүние бұл тасдиқ -5 – хақтың-6 досы,
Осыларды бұзатын және үш іс бар:
Пайда, мақтан, әуесқой – онан шошы.
Кемеңгер Абай бұл үш ғана шумаққа адамзатқа аманат ретінде бүткүл мемлекеттің идеологисян сидырыпты ғой. Бұл әседікке өрілген ақиқат жалпы әлемдегі барлық мемлекеттерге дайын идеология ретінде беріліпті ғой.
Абай алдымен Алланы сүй, сонан соң Анаңды сүй (Анаңды сүю арқылы бауырыңды сүйесің, ал мүмкіндігің болса адамзаттың бәрін сол бауырыңдай сүй), үшінші Әділдікті сүй дейді.
Осы үш сүюді Абай Имани гүл дейді, яғнм Кәміл иман дейді. Осы үш сүю біздің дағдарысқа қарсы күрес бағдарламасының тұжырымдамасы болғаны шарт. Ал пайда, мақтан, әуесқойлық Имани гүлдің жауы. Қалай анық айтқан десеңші. Бүгінгі таңда біздің қоғамды тежеп, сыбайластыққа итеріп тұрған осы үш қасіреи емес пе?Ел
Еліміздің президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев 10 шілдедегі жиналысында мына коронавируспен арпалысқан кезді соғыспен теңеді. Беті аулақ болсын, соғыстан кейін туған казіргі заманның адамы ондай қиындықты көрген жоқ, оны көрмей ақ қойсын, ол туралы тек кино, кітап арқылы ғана біледі.
Осы жерде аты аңызға айналған батыр, көрнекті қаламгер, ойшыл, данагөй тұлға Бауыржан Момышұлыны еске алуға тура келіп отыр. Себебі ол Абайды терең түсінген тұлғалардың бірі. Екіншіден Отан соғысының ең қиын майданында елді қорғаған. Сондықтан да ол имандылықтың арқасында соғыс езінде ерен ерлік танытса, соғыстан кейін қолына қалам алып ерлігін жалғастырды.
Ең ғажабы Бауыржан Момышұлы Абайдың Имани гүл аманатын ең жақсы орындаған ұрпақтарының бірі.
Алланы сүю.
Баукеңнің әкесі Момыш бабамыз өте сауатты молда болған. Ол кісі кирилица алфавитін еркін игеріп, қазақша, орысша оқи білген. Баукең бала кезінен Құранның негізгі аят, сүрелерін жақсы білген.
1963 жылы Баукең Фидель Кастроның ресми шақыруы бойынша Кубада болған. Фидель Кастро өкінішке орай сол кезде Баукеңмен кездеспеген екен, сыртта болған көрінеді.
Баукеңді Куба елі космонавт Юрий Гагариндей жоғары дәрежеде қарсы алған, Баукеңнің жанында Кубада ресми бағдарлама бойынша Рауль Кастро жүрген.
Талай жерге бірге барған. Талай жолы сыр шертіп, жақын отырып сөйлескен екен.
Бір әңгіме үстінде Рауль Кастро Кубада Котолик діні туралы сөз бастап, тоқтап қалады. Себебі Кубада дін ресми мемлекеттік саясатқа араласа береді екен сол кезде. Ал КСРО, яғни СССР-де ол кезде саясаттың басында атеистер тұрған.
Баукең Рауль Кастроның қысылғанын байқап, былай деп әңгімені жөнге келтіріпті:
- Каменданте, сіз қысылмаңыз. Себебі, біріншіден мен молданың баласымын. Екіншіден. Ия, мен коммунистпін, бірақ та Құдайға сенетін коммунистпін деп ашық шындықты жалтақтамай айтқан ғой.
Бұл жай туралы Баукеңнің «Куба әсерлері» деген кітабында баяндалады.
Ананы, бауырды жалпы адамзаттың бәрін сүю.
Баукең анасынан үш жасында айырылыпты. Тәрбиені Қызтумас әжесі, әкпелері береді. Әжесінің ертегілерінен, аңыз әңгімелері, жалпы фольклордан жастайынан нәр алып өскен ғой.
Баукеңнің жеті ғана сөйлемге сидырған патриотизм туралы тұжырымдасмасы бар. Оның мәні мұнда: нағыз патриот өз халқын жанындай сүеді, сонымен қатар ол интернационалист ретінде елдің бәрін де сүйеді:
«Патриотизмді «Мен Отанды сүйемін, ол үшін жанымды беремін» - деген сөзбен жеткізу мүмкін емес.
Өз жерін сүю нақты іспен дәлелденеді.
Ата-анасын сыйлайтын бала сабақты да жақсы оқиды, ол тәртіпті, еңбекқор, адал болып өседі. Бұл өте қажетті қасиеттер.
Менің өмірден тоқып түйгенім: Отанға деген сүйіспеншілік атан-анаңа, бауырларыңа, туып өскен ауылыңа, қалаңа, өз қлтыңа деген махаббаттан басталады. Өз ауылының тасын қадірлемеген, басқа ауылдың тауын да сыйлай алмайды.
Халықтар арасындағы достық осы сезімнен басталады».
Осы концепциясына үндесетін Баукеінің тағы бір сөзі еске түсіп отыр: «Нағыз патриотизм деген биіктікке шыққандай сезінетін таза сезім. Сол жерден интернацинализм басталады».
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Баукең тарихта ақиқат пен әділдіктің символы болып қалды.
Демек, Баукең иманы кәміл жан болған, сондықтан ол Абайдың аманатын ең жақсы орындаған жандардың бірі, мүмкін бірегйі болар,
Баукеңнің жолымен жүрсек Абайдың, 2л-Фараби бабаларымызды4 жолына т8с3п6 мына да6дарыстан шы5амызд
Абайдың 175 жылдығына орай
АБАЙДЫҢ АМАНАТЫ – ИМАНДЫЛЫҚ ӘЛЕМІНЕ БАҒДАР
Қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаев.
Онан асқан бұрынғы-соңғы заманда қазақ
Баласында біз білетін ақын болған жоқ.
Ахмет Байтұрсынов
Биыл хижра жыл санау жүйесі бойынша 1318 -жыл (??? Цифрді анықтау қажет).
Бұл шығыс күнтізбесі бойынша мүшел басы тышқан жылына тұспа тұс келді.
Қазақстан Республикасының президенті Қасым-Жомарт биылғы жылы адамзаттың екінші ұстазы атанған, ғұлама ғалым әл-Фарабидің туғанына 1150 жыл толуына және кемеңгер ақын Абай Құнанбаевтың 75 жылдығын атап өту жөнінде тиістіқ қаулылы қабылдады.
Жалпы биылғы жыл білгендей еріктлер жылы (год волонтнров) деп жарияланған болатын.
Елдің басына бұндай қиындық туып, халық коронавирус индетінен осынша күйзелетінін кім біліпті.
Халықтың денсаулығын қорғау мақсатында елімізде сақтық шаралар қолдануда. Сондықтан аталған тұлғалардың мұрасына арналған ғылыми конференциялар, басқа да адам жиналатын шараларға тыйым салынуда.
Соған қарамастан Абайдың мұрасы халыққа қажетті нұрын шашуда. Себебі жер бетіндегі тірлік рухани-имандылық заңдылығына сай өрбиді.
Мысалға еліміздің ең маңызды 2017 жылы сәуір айының 12-де қабылданған «Рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасына Абайдың Имани гүл аманатын тұжылымдама ретінде қолданса ол бағдарлама тиімді жолға түсіп , нәтижесін, халыққа берер жемісін өсірер еді.
Мына короновирус інетін рухани дағдарыстың салдары ретінде қабылдап, қоғамның әлеуетін рухани-имандылық мәселеріне жаратылса, қоғамдағы келеңсіз жағдайлар тамырынан жоилар еді.
«Рухани жаңғыру» бағдарламасы орыс тіліне «Модернизация общественного сознания» деп аударылыпты. Демек, бағдарламаның мақсаты қоғамдық сананы өсіру.
Ал Абайдың «Имани гүл» өсиет-аманаты де сана-сезімді махаббат арқылы қалыптастыруға бағытталған. Әлемнің тіреуі махаббат екенін Абай сезіп, соған осы үш шумағы арқылы жол ашқан. Махаббатпен жаратқан адамзатты,
Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті.
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп,
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Осы үш сүю болады имани гүл-2,
Иманның асылы үш деп сен тахқиқ-3 біл,
Ойлан-дағы, үшеуін таратып бақ,
Басты байла жолына малың түгіл
Дін де осы, шын ойласаң, тағат-4 та осы,
Екі дүние бұл тасдиқ -5 – хақтың-6 досы,
Осыларды бұзатын және үш іс бар:
Пайда, мақтан, әуесқой – онан шошы.
Кемеңгер Абайдың «Имани гүл» деген аманаты Алладан басталғанында терең сыр жатқаны ақиқат. Халықтың індетке қарсы тірлігінің бағдарламасының мақсаты әрі оның қозғауыш күші осы «Имани гүл» өсиет-аманатында жатыр, яғни Аллаға, Анаға, Әділдікке деген махаббатында:
Махаббатпен жаратқан адамзатты,
Сен де сүй ол Алланы жаннан тәтті.
Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп,
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Осы үш сүю болады имани гүл-2,
Иманның асылы үш деп сен тахқиқ-3 біл,
Ойлан-дағы, үшеуін таратып бақ,
Басты байла жолына малың түгіл
Дін де осы, шын ойласаң, тағат-4 та осы,
Екі дүние бұл тасдиқ -5 – хақтың-6 досы,
Осыларды бұзатын және үш іс бар:
Пайда, мақтан, әуесқой – онан шошы.
Кемеңгер Абай бұл үш ғана шумаққа адамзатқа аманат ретінде бүткүл мемлекеттің идеологисян сидырыпты ғой. Бұл әседікке өрілген ақиқат жалпы әлемдегі барлық мемлекеттерге дайын идеология ретінде беріліпті ғой.
Абай алдымен Алланы сүй, сонан соң Анаңды сүй (Анаңды сүю арқылы бауырыңды сүйесің, ал мүмкіндігің болса адамзаттың бәрін сол бауырыңдай сүй), үшінші Әділдікті сүй дейді.
Осы үш сүюді Абай Имани гүл дейді, яғнм Кәміл иман дейді. Осы үш сүю біздің дағдарысқа қарсы күрес бағдарламасының тұжырымдамасы болғаны шарт. Ал пайда, мақтан, әуесқойлық Имани гүлдің жауы. Қалай анық айтқан десеңші. Бүгінгі таңда біздің қоғамды тежеп, сыбайластыққа итеріп тұрған осы үш қасіреи емес пе?Ел
Еліміздің президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев 10 шілдедегі жиналысында мына коронавируспен арпалысқан кезді соғыспен теңеді. Беті аулақ болсын, соғыстан кейін туған казіргі заманның адамы ондай қиындықты көрген жоқ, оны көрмей ақ қойсын, ол туралы тек кино, кітап арқылы ғана біледі.
Осы жерде аты аңызға айналған батыр, көрнекті қаламгер, ойшыл, данагөй тұлға Бауыржан Момышұлыны еске алуға тура келіп отыр. Себебі ол Абайды терең түсінген тұлғалардың бірі. Екіншіден Отан соғысының ең қиын майданында елді қорғаған. Сондықтан да ол имандылықтың арқасында соғыс езінде ерен ерлік танытса, соғыстан кейін қолына қалам алып ерлігін жалғастырды.
Ең ғажабы Бауыржан Момышұлы Абайдың Имани гүл аманатын ең жақсы орындаған ұрпақтарының бірі.
Алланы сүю.
Баукеңнің әкесі Момыш бабамыз өте сауатты молда болған. Ол кісі кирилица алфавитін еркін игеріп, қазақша, орысша оқи білген. Баукең бала кезінен Құранның негізгі аят, сүрелерін жақсы білген.
1963 жылы Баукең Фидель Кастроның ресми шақыруы бойынша Кубада болған. Фидель Кастро өкінішке орай сол кезде Баукеңмен кездеспеген екен, сыртта болған көрінеді.
Баукеңді Куба елі космонавт Юрий Гагариндей жоғары дәрежеде қарсы алған, Баукеңнің жанында Кубада ресми бағдарлама бойынша Рауль Кастро жүрген.
Талай жерге бірге барған. Талай жолы сыр шертіп, жақын отырып сөйлескен екен.
Бір әңгіме үстінде Рауль Кастро Кубада Котолик діні туралы сөз бастап, тоқтап қалады. Себебі Кубада дін ресми мемлекеттік саясатқа араласа береді екен сол кезде. Ал КСРО, яғни СССР-де ол кезде саясаттың басында атеистер тұрған.
Баукең Рауль Кастроның қысылғанын байқап, былай деп әңгімені жөнге келтіріпті:
- Каменданте, сіз қысылмаңыз. Себебі, біріншіден мен молданың баласымын. Екіншіден. Ия, мен коммунистпін, бірақ та Құдайға сенетін коммунистпін деп ашық шындықты жалтақтамай айтқан ғой.
Бұл жай туралы Баукеңнің «Куба әсерлері» деген кітабында баяндалады.
Ананы, бауырды жалпы адамзаттың бәрін сүю.
Баукең анасынан үш жасында айырылыпты. Тәрбиені Қызтумас әжесі, әкпелері береді. Әжесінің ертегілерінен, аңыз әңгімелері, жалпы фольклордан жастайынан нәр алып өскен ғой.
Баукеңнің жеті ғана сөйлемге сидырған патриотизм туралы тұжырымдасмасы бар. Оның мәні мұнда: нағыз патриот өз халқын жанындай сүеді, сонымен қатар ол интернационалист ретінде елдің бәрін де сүйеді:
«Патриотизмді «Мен Отанды сүйемін, ол үшін жанымды беремін» - деген сөзбен жеткізу мүмкін емес.
Өз жерін сүю нақты іспен дәлелденеді.
Ата-анасын сыйлайтын бала сабақты да жақсы оқиды, ол тәртіпті, еңбекқор, адал болып өседі. Бұл өте қажетті қасиеттер.
Менің өмірден тоқып түйгенім: Отанға деген сүйіспеншілік атан-анаңа, бауырларыңа, туып өскен ауылыңа, қалаңа, өз қлтыңа деген махаббаттан басталады. Өз ауылының тасын қадірлемеген, басқа ауылдың тауын да сыйлай алмайды.
Халықтар арасындағы достық осы сезімнен басталады».
Осы концепциясына үндесетін Баукеінің тағы бір сөзі еске түсіп отыр: «Нағыз патриотизм деген биіктікке шыққандай сезінетін таза сезім. Сол жерден интернацинализм басталады».
Және хақ жолы осы деп әділетті.
Баукең тарихта ақиқат пен әділдіктің символы болып қалды.
Демек, Баукең иманы кәміл жан болған, сондықтан ол Абайдың аманатын ең жақсы орындаған жандардың бірі, мүмкін бірегйі болар,
Баукеңнің жолымен жүрсек Абайдың, Әл-Фараби бабаларымыздың жолына түсіп, мына да6дарыстан шығамыз.